VHS Spinoza-zomerweek 2019 over #Spinoza en het ecologische denken

Vandaag werd op de website van de ver. Het Spinozahuis de nadere informatie bekend gemaakt over de SPINOZA ZOMERWEEK die van 22 t/m 26 juli 2019 in Cultuurhotel Woodbrooke Barchem zal worden gehouden. Zoals al uit het blog van 4 januari 2019 bleek, is het “Thema VHS Spinoza-zomerweek 2019: Spinoza en het ecologische denken.” We lezen:

Spinoza en het ecologische denken

Het denken van Spinoza keert zich tegen de gedachte van het antropocentrisme, namelijk dat de mens het centrum is van de werkelijkheid ofwel de natuur. De mens is volgens Spinoza geen rijk binnen het rijk van de natuur, maar zowel voortgekomen uit de Natuur (Natura naturans) alsook deel van de Natuur (Natura naturata). Het menselijk bestaan is dan ook verbonden met alle andere vormen van bestaan in de natuur. Met deze gedachte lijkt Spinoza’s filosofie goed aan te sluiten bij het moderne ecologische denken dat bijvoorbeeld door de dreigende gevolgen van de klimaatverandering aan urgentie wint. In het verleden hebben meerdere auteurs, zoals onder meer Arne Naess (een van de grondleggers van de deep ecology movement) en Kees Schuyt (zie Mededelingen vanwege het Spinozahuis, nr. 67 en 68) al gewezen op deze verwantschap tussen Spinoza’s filosofie en het ecologische denken. In de komende zomerweek in Barchem willen we dit thema verder uitwerken. Daarbij zullen we ook ingaan op de verschillende betekenisvarianten van het natuurbegrip van Spinoza, bijvoorbeeld in de uitdrukking Deus sive Natura (God ofwel de Natuur), Natura naturans (voortbrengende Natuur), Natura naturata (voortgebrachte natuur), menselijke natuur, de rede als het natuurlijk licht enzovoort. Ook is de vraag aan de orde tot hoever de macht van de mens kan reiken met betrekking tot (de beheersing van) de natuur. Kan de mens werkelijk meester en bezitter van de natuur worden, zoals Descartes in zijn Discours de la méthode (Vertoog over de methode) stelt, of hebben we hier te maken met een vorm van zelfoverschatting? In deze week zullen bovengenoemde thema’s worden belicht vanuit verschillende invalshoeken door kenners van Spinoza’s filosofie en denkers op ecologisch gebied.

Het PDF-programma [resp. archief].
De PDF-abstracts van de lezingen/thema-onderdelen [resp. archief]

Voor de kostprijzen: zie deze pagina op de VHS-website.

Aanmelding dient te geschieden vóór 8 juli via dit PDF aan Nanne Bloksma of via het daarin genoemde e-mailadres.

Angela Roothaan over #Spinoza & Ubuntu

In deze tijd van hittegolf loopt de zomerweek van de VHS. Volgens het programma [cf. PDF] was gisteren de beurt aan dr. Angela Roothaan die we in Spinozistische kring vooral kennen van haar proefschrift uit 1996 over de TTP: Vroomheid, Vrede, Vrijheid. Zij sprak gisterenochtend in Barchem over: “De plaats van de mens in de natuur volgens Spinoza en Ubuntu.” Dezelfde dag nog blogde ze daarover en gaf dat te kennen via deze tweet, die ik hier graag doorgeef.

 

#Spinoza en het ecologisch denken - een kritiek op Arne Naess

In het verlengde van de VHS Spinoza-zomerweek 2019 over "Spinoza en het ecologische denken" [cf. blog]  (die ik niet heb kunnen bijwonen), lijkt het me wel aardig nog te wijzen op het artikel dat de schrijfster onlangs naar academia.edu bracht:

Juliana Merçon, ENVIRONMENTAL ETHICS AND SPINOZA'S CRITIQUE OF ANTHROPOCENTRISM. In: ETHICA |  Rio de Janeiro, Vol 18, N.2 (2011), p. 161-173 - cf. academia.edu

Thema VHS Spinoza-zomerweek 2019: #Spinoza en het ecologische denken

Hierna al enige suggesties:

Geeft Henk van der Waal een mystieke duiding van #Spinoza?

Henk van der Waal, dichter, filosoof (gepromoveerd op Heidegger) en auteur van onder meer Mystiek voor goddelozen (Querido, 2017 – books.google) en Denken op de plaats rust: een filosofische levenshouding (Queride, 2012 – books.google), zal op 18 november 2018 om 15:00 uur in Huma Café [The College Hotel, Roelof Hartstraat 1, 1071 VE Amsterdam] spreken over:

“Van verwondering naar mystiek.” [Cf.]

De begeleidende wervingstekst…

Al sinds Plato geldt verwondering als dé aanzet om op onderzoek uit te gaan. Dit onderzoek zelf leidde echter tot een onttovering van onze wereld. De verbazing over de openheid van het geheel werd ingeruild voor precieze kennis omtrent de delen. Dat heeft tot veel technologische hoogstandjes geleid, maar ook tot humanitaire en ecologische rampspoed.

Als we die rampspoed willen beteugelen, moeten we onze verwondering over de openheid van het geheel levend houden. Iemand als Spinoza laat zien hoe dat kan en hoe we via waarneming en kritische reflectie intuïtieve kennis kunnen verwerven. Op deze wijze raakt de aanvankelijke verwondering niet verkaveld, maar wordt ze omgezet in een juist en doorwrocht inzicht in de aard van de werkelijkheid. Een dergelijk inzicht vergroot onze vrijheid en is, zonder een beroep te doen op hogere machten, in zekere zin mystiek van aard.

doet je de vraag stellen die ik in de kop plaatste.

Zie het interview dat Leonie Breebaart met hem had in Trouw van 26 augustus 2018.

www.henkvanderwaal.nl