Over een “kantisierter Spinozismus” - #spinoza

In dit blog kunt u met mij ontdekken wat met “kantisierter Spinozismus” bedoeld werd en hoe verschillend dat gewaardeerd werd: van Von Humboldt’s door Steinthal positief gewaardeerde “kantisierter Spinozismus” (“H.s geniale[r] Tat”) tot Steinthal’s door Cassirer negatief gewaardeerde “kantisierter Spinozismus” – althans zo leek het even… Zie hoe ik mij een middagje heb vermaakt met het oplossen van een simpel probleempje. Het voordeel is dat je door te blijven zoeken ‘wijzer’ kunt worden. Ik kwam de term “kantisierter Spinozismus” tegen en wilde daar meer van weten. Zie hier mijn zoekresultaten.

Carlos Brandt (1875 – 1964) zag Spinoza als vegetarische filosoof - #spinoza

 

Het ging me in eerste instantie om de cover, waarover ik op 29-09-2016 al het blog had: “Inutilis scientia Spinozana [226] Spinoza afgebeeld binnen een ouroboros”. Daar ging het over de ouroboros of de slang die zich in de staart bijt.

Nu ik een beter exemplaar van die cover tegenkwam wil ik die nog eens brengen en heb ik er enige informatie over de auteur bij gezocht. Er is een en.wikipedia-pagina en er is dit artikel van Josep Maria Roselló, “Carlos Brandt: el filósofo del vegetarianismo” [PDF], waaruit ik zijn foto overnam.

Over dit boek van

Dr. Carlos Brandt, Spinoza y el panteísmo. Buenos Aires: Kier, 1941; Ediciones Regenérate, Barcelona: Romargraf S.A, 1972

Haal ik uit die PDF deze passage [u kunt het zelf desgewenst wel door een vertaalmodule halen]:

El filósofo vegetariano Baruch Spinoza (1632-1677), elabora el concepto de substancia que anula la diferenciación entre lo divino y lo natural, entre Dios y la naturaleza. Brandt con su obra Spinoza y el panteísmo (1941), realiza un arduo trabajo de análisis filosófico para exponer su propia visión del panteísmo (9), donde incluye a la Voluntad Infinita.

El sentido transcendente de Brandt le conduce a lo que denomina la religión universal del porvenir basada, a su entender, en la moral, la verdad y la sabiduría y no en tradiciones ni en supersticiones.

Dat hij graag in filosofen en anderen veganisme ontdekte blijkt o.a. uit deze covers:

Spinoza was de eerste "moderne jood" die uitgebreid over Jezus schreef! Dat mag wat meer bekend worden over #spinoza

Wel fraai vind ik het om aan het blog van 5 maart 2018 « Spinoza vijfde evangelist of toch minstens “een Christelijck philosoph”? », waarin ik uitgebreid inging op het best vele dat Spinoza over Christus schreef, het volgende citaat te kunnen toevoegen:

The Jewish Jesus: An Overview

In recent years there has been renewed interest in the role of Jesus in the formation of Judaism.' Much of this has precedent in earlier Jewish adaptations of the search for the historical Jesus in nineteenth-century Germany and also reflects a contemporary interest in ecumenicism and the increasing role and influence of Jewish Studies in the American Academy. While Jews often look to lsaak Markus Jost, Abraham Geiger, and to a lesser extent Joseph Salvador as composing the first sustained modern Jewish studies of Jesus, Spinoza may have been the first "modern Jew" to write extensively about him, mostly comparing him with Moses in his Theologico-Political Treatise. Although it would be a stretch to say Spinoza is the beginning of the "Jewish Jesus" among Jews, his invocation of Jesus in the context of his "Jewish" reflections on the Bible tills the ground for what would become a more sustained examination of Jesus and his role in the formation of Modern Judaism. It is not a coincidence that Martin Buber, who had undying respect for Spinoza and also wrote extensively about Jesus, noted in a Spinozistic spirit that Moses "had a genius which could only find its parallel in Jesus." [Vetdruk door mij, SV. Noten weggelaten].

Zo opent Shaul Magid, professor aan het Department of Religious Studies aan de Indiana University [cf.] zijn bijdrage

Shaul Magid, « "Brother Where Art Thou?" Reflections of Jesus in Martin Buber and the Hasidic Master R. Shmuel Bornstein of Sochaczev, » in Christian Wiese & Martina Urban (Eds.), German-Jewish Thought Between Religion and Politics: Festschrift in Honor of Paul Mendes-Flohr on the Occasion of His Seventieth Birthday [Walter de Gruyter, 2012], p. 209 – 240 – books.google

Tot mijn vreugde zag ik dat de auteur zijn hoofdstuk heeft geüpload als PDF op zijn academia.edu.

Aan de genoemde boektitel is te zien dat ik nog met het vorige blog en Paul Mendes-Flohr bezig ben. Ik hoop met een vervolgblog daarop te komen. Maar bovenstaande ontdekking wil ik graag apart brengen.

Al staat het niet zo in de titel, maar in de tekst gaat de auteur ook uitgebreid in op “Reflections of Spinoza in Martin Buber.”

In nog een hoofdstuk komt Spinoza aan de orde, n.l. in:
Michah Gottlieb, « Leo Strauss on Lessing’s Spinozism », Pages 289-316 [Dit staat niet op zijn academia.edu; wel diens "Between Judaism and German Enlightenment: Recent Work on Moses Mendelssohn in English." In: Religion Compass, 4/1 (2010): 22–38 [PDF]

Was Spinoza een Meta-Rabbi? - #spinoza

En wat wordt daar dan mee bedoeld?

De titel van een artikel van de – nu emeritus - professor aan de Hebrew University of Jerusalem, Paul Mendes-Flohr, te vinden op zijn academia.edu

• Paul Mendes-Flohr, “Spinoza: Renegade or Meta-Rabbi?” in: Forum 1977 #2 [27] (Autumn 1977), 54-63, geüpload naar academia.edu - een artikel dat dus verscheen in het jaar van de herdenking van Spinoza's 300-jaar geleden overlijden - het maakte mij nieuwsgierig. Het was in eerste instantie de term 'Meta-Rabbi' die nieuw voor me was en mij intrigeerde. Het is een niet onaardig artikel, waar ik op ’t eind van dit blog nog even op terugkom.

Opmerkelijk is dan dat met dat ‘Meta-Rabbi’ van de titel in dat stuk niets wordt gedaan dan dat verwezen wordt naar een hoofdstuk van George Steiner. Verder komt het niet meer aan de orde. In een later boek echter van dezelfde auteur

• Paul R. Mendes-Flohr, Divided Passions: Jewish Intellectuals and the Experience of Modernity. Wayne State University Press, 1991, is er op blz. 432, deze eindnoot 24 [cf. books.google]

24. The term "meta-rabbi" was coined by George Steiner to refer to modern Jewish intellectuals (e.g., Marx, Einstein. Freud) who despite their distance from Jewish culture and religious practice retain a "Jewish sensibility" which taps the most significant depths of Judaism and pari passu singularly contributes to their general intellectual endeavor. Cf. George Steiner, "Some Meta-Rabbis," in D. Villiers, ed., New Year in Jerusalem (London, 1976). pp. 64-76.

Opm. De titel van dat boek had hij moeten citeren als: Douglas Villiers, ed., Next Year in Jerusalem: Portraits of the Jews in the Twentieth Century. (London: Harrap / New York: Viking, 1976), pp. 64-76

In een eerdere eindnoot (22) verwees hij naar een artikel dat hij twee jaar daarna schreef samen met Stephen Weinstein, dat hij wel noemt op zijn academia.edu, echter niet heeft geüpload [later overigens wél]:

• Paul Mendes-Flohr and Stephen Weinstein, “The Heretic as Hero: Spinoza and the Jews of Modernity,” The Jerusalem Quarterly 5 (Winter 1977 [Spring 1978]): 57-63

Spinoza-poster in de VS te bestellen - #spinoza

Stichting "Mooi Voorburg" heeft de tekst op het bordje aan Kerkstraat 39 gecorrigeerd. Chapeau! - #spinoza

[Het oude tekstbordje]

 

Op 16-04-2016 had ik een blog bij dit schildje: “Frank Rozenberg, Wethouder Financiën, Cultuur, Recreatie& Toerisme en Jongerenwerk van Leidschendam-Voorburg, laat op zijn twitterpagina het schildje zien dat gisteren aan het huis in de Kerstraat 39 te Voorburg werd aangebracht [cf. blog]. En zo kunnen we zien dat er jammer genoeg een foutje in geslopen is. Men heeft het hoofdthema van de Ethica (van de macht der passies, naar de macht van het verstand, ofwel: van slavernij naar vrijheid) verward met het centrale thema van de TTP, de Libertas Philosophandi (gemoderniseerd naar vrijheid van meningsuiting). En verder: er is helemaal geen correspondentie van hem met de gebroeders Huygens bekend. Jammer dat ze de tekst niet even door een Spinozakundige hebben laten controleren.”

En zie, n.a.v. het vorige blog over de verbeterde opstelling van het Spinozabeeld in de Spinozahof in park ’t Loo in Voorburg, ontdekte ik uit een tweet van 2 juli 2018 van Willem Minderhout, dat de tekst op het bordje intussen ook is verbeterd. [Wanneer, weet ik niet – ik zag het nu pas. Maar dat blog is gelezen!]

[Het nieuwe tekstbordje]

Wim Klever reageerde op die tweet met “Aan de “Ethica” werkte Spinoza in die jaren niet. Hij had zijn handen vol aan optica en TTP-schrijven.” Waarop Willem Minderhout
reageert met: "Oeps. Dan vrees ik dat @mooivoorburg het bordje moet overschilderen."

Nou dat is echt niet nodig, want Spinoza heeft zeker ook in Voorburg aan de Ethica gewerkt. Hij begon in 1665 pas met de Tractatus Theologico-Politicus en was daarvóór al een eind gevorderd met de Ethica – ook in Voorburg. En wie zegt dat hij zijn Ethica-manuscript tijdens het schijven aan de TTP niet af en toe weer eens ter hand nam?

Fraaie foto van het Spinoza-beeld van Rudolf Roth - #spinoza

Van het Spinoza-beeld van Rudolf Roth in Voorburg geeft deze foto een mooi beeld. Zie andere recente foto's van dit beeld in de blogs van 10 juni 2018 en 26 juni 2018. Deze fraaie foto werd geplaats bij deze tweet gisteren van VoorburgMidden. De gemeente Leidschendam-Voorburg zorgt goed voor het beeld dat ze in 1988 van de vereniging Het Spinozahuis kreeg.

Rob van der Hoeden liet mij weten: Pal tegen het beeld aan staat geloof ik een wat klein uitgevallen Verbena bonariensis, links en rechts staan wat hoger opgeschoten exemplaren. In een kringetje om de sokkel groeit vrouwenmantel. Daarna komen wat wittige en roze bloemen, die ik niet herken. Op de voorgrond zo te zien: lavendel

Beeldhouwer Rudolf Roth (1902-1985) vervaardigde dit beeld in 1964 van graniet uit Wallis voor zijn opdrachtgever, de Zwitser R. Abraham. De heer Abraham stelde het vervolgens in 1988 aan de vereniging Het Spinozahuis ter beschikking, die het op haar beurt schonk aan de voormalige gemeente Voorburg, opdat ook deze gemeente via dit beeld de herinnering eraan levend zou houden dat Spinoza van 1663 tot eind 1669/begin 1670 bij schilder Daniel Tydemann aan de Kerkstraat  heeft gewoond.