Hedendaags affectonderzoek steunt sterk op #Spinoza [1]

Affect-studie en affect-theorie is sinds medio 1990-iger jaren een apart onderzoeksterrein geworden, waarin veel op Spinoza wordt teruggegrepen.

Het blog van dinsdag 12 september 2017 handelde ”Over de mens als passiewezen: de filosofie van de emoties en de ‘affective turn’ in de menswetenschappen”.

In dit blog wilde ik daaraan aanvankelijk vooral informatie toevoegen over Brian Massumi [voorgenomen blogtitel: “Brian Massumi, exponent van de ‘affective turn’ in de jaren ’90, baseerde zich sterk op #Spinoza”], maar mijn zoektocht naar hem bracht zoveel recente literatuur over hedendaags affectonderzoek, waarin vaak ook iets over Spinoza’s affect-leer wordt gezegd, dat ik daarover in enige blogs wil rapporteren. Om te beginnen haal ik naar binnen deze

● Video over Affect-theorie:

Affect Theory is a field that arose out of the ‘affective turn’ of the mid-90’s, influenced by thinkers like Spinoza, Bergson and Deleuze. I take a look at some of the foundational ideas, especially through the work of Brian Massumi (Parables of the Virtual) and Eve Sedgwick (Touching Feeling). The video looks at attempts to overcome the dualistic mind-body divide, so dominant in western thought. I also look at how Sedgwick draws upon the work of Judith Butler and Performative Utterances. [cf. Youtube]

 

Vandaag werd de PhD-thesis gepubliceerd van Stephanie Marston, getiteld: Enacting Knowledge: #Spinoza’s Dynamic of Politics

Wanneer Stephanie Marston haar PhD-thesis aan het Birkbeck College van de University of London verdedigde, kan ik niet vinden, maar dat zal in mei of juni van dit jaar geweest kunnen zijn.
Bij een review van haar dat - gedateerd 26 juni 2019 - op marxandphilosophy.org.uk verscheen, werd meegedeeld: “Steph Marston has recently completed her PhD on Spinoza’s political philosophy at Birkbeck.”

Ook haar academia-edu-pagina geeft daar geen informatie over. Wel geeft ze er teksten van lezingen over Spinoza die ze de laatste jaren gaf.

Hoe dan ook, vandaag verscheen op ‘Orbit’ [en werd dat via deze tweet wereldkundig gemaakt] het PDF van haar dissertatie, Enacting Knowledge: Spinoza’s Dynamic of Politics.

Abstract: The central claims of my thesis are that Spinoza’s philosophy of mind and affect entails that human knowledge is distinctively creative; and that understanding this makes it possible to understand Spinoza’s political philosophy as grounded in the interplay between knowing and the effects of knowledge. I develop the arguments underpinning these claims to show that the tensions commonly perceived in Spinoza’s political philosophy are a manifestation of its dynamism and creativity.

The first part of my thesis proposes that, within Spinoza’s metaphysics, individual modes should be understood as distinguished by their effects on other modes, rather than by essence. I proceed from this interpretive premise to an explication of Spinoza’s theory of knowledge: situating it within the philosophy of mind adumbrated in Part 2 of the Ethics, I develop a reading of Spinoza’s epistemology as a theory of ‘affective knowing’. I argue that his account of knowledge formation implies a necessary interdependence among the three kinds of knowledge discussed in E2p40s2, with all knowledge shaped by both the knower’s encounters with other modes and her own acting. A significant implication of this interpretation is that in Spinoza’s philosophy the political is never static but is constantly created, reinterpreted and re-formed. I show that my interpretation of Spinoza’s theory of knowledge may be used as a framework to resolve problems identified in secondary literature on Spinoza’s political philosophy, by showing that the tensions within it are productive rather than problematic. I conclude that Spinoza’s philosophy generates a situated normativity for politics without recourse to narratives of governmental legitimacy.

 

William James (1842 - 1910) ontleende pedagogische principes aan #Spinoza

Terwijl ik bezig was aan een blog over Brian Massumi (dat misschien nog komt), kwam ik het volgende hoofdstuk tegen:

Een latere reprint van het 1899 boek

Kate Stanley, "Affect and Emotion: James, Dewey, Tomkins, Damasio, Massumi, Spinoza," Chapter 2 in: Donald R. Wehrs & Thomas Blake (Eds.), The Palgrave Handbook of Affect Studies and Textual Criticism. Palgrave Macmillan imprint of Springer Nature, 2017, p. 96 – 112 Chapter 2 books.google; [Pdf van het hele boek te vinden op BookSC]

Kate Stanley wil in haar hoofdstuk laten zien dat verschillende stromingen (of ook “generaties”) in het affect-onderzoek eigenlijk alle teruggaan op William James, die op zijn beurt veel ontleende aan Spinoza. Het volgende deel uit dat hoofdstuk neem ik hier graag over; daarmee heb ik dan (eindelijk) ook een blog over William James en Spinoza. Zijn naam viel wel eens (het uitgebreidst in dit blog), maar het was nog nooit tot een blog gekomen over deze (mede-)grondlegger van de psychologie.

In het volgende gaat het vooral over het werk, dat ik hier naar voren haal en van een link en afbeelding van de titelpagina voorzie:

William James, Talks to Teachers on Psychology and to Students on Some of Life’s Ideals. New York: Henry Holt and Company, 1899 –cf. archive.org

[Hierna volgt een deel van het hoofdstuk van Kate Stanley]

Komende maand verschijnt paperback van Chantal Jaquet’s Affects, Actions and Passions in #Spinoza.

Op 28 november 2017 had ik het blog "Chantal Jaquet’s L'unité du corps et de l'esprit verschijnt ook in het Engels." Dat werd

Chantal Jaquet, Affects, Actions and Passions in Spinoza: The Unity of Body and Mind. Translated by Tatiana Reznichenko. Edinburgh University Press, maart 2018

Voor uitgebreide toelichting der hoofdstukken: zie Jstor.

Welnu, eind augustus zal de paperback ervan verschijnen. Bookdepository biedt het aan voor €26,22 en Bol.com voor €24,99. Lijkt me nuttig te weten.

Vincent Legeay, #Spinoza en Darwin: een echt conceptueel erfgoed?

Al meermalen heb ik in dit blog de vergelijking tussen Spinoza en Darwin aan de orde gehad [type daarvoor desgewenst 'Darwin' in het zoekvenster]. Zojuist ontdek ik dat bijna een jaar geleden het volgende in het Frans geschreven artikel verscheen dat als PDF beschikbaar is. Ik wil het hier bewaren en haal er het Engelse abstract uit:

Vincent Legeay, "Spinoza et Darwin, un héritage véritablement conceptuel?" In: Philosophiques, Volume 45, numéro 2, automne 2018, pp. 445–459 [PDF]

Abstract:   A mere succession of notions through time is ineffective in order to show a real and deep theoretical relationship between two authors of two different times. This article is designed to provide a strong evidence of a conceptual inheritance from Spinoza to Darwin. It starts with a comparison between different declarations of a contemporary author who have lately made a similar attempt, and follows by a forward analysis of Darwin’s own views and declarations concerning his using of several notions close to those of Spinoza. It is therefore advocated that it is mainly the concept of difference that ensures an authentic inheritance of a conceptual scheme between the dutch and english thinkers. After proving that Darwin is accurately aware of that historical theoretical framework, the analysis will eventually consider that the naturalist left aside one of Spinoza’s biological outbreaks concerning the notion of the individual superiority (what Spinoza used to call “praestantia ”).

Tom Claassen's Kapsel van #Spinoza, 1997-1999, in Museum Beelden aan Zee

Uit een tweet van Leen Boer van gisteren, weten we nu dat het beeld dat Tom Claassen van 1997-1999 maakte, Kapsel van Spinoza, te vinden is in Museum Beelden aan Zee. In het blog van 24-10-2010 is meer informatie over het beeld te vinden.

De Spinozadag in Paradiso zal dit jaar op 24 november worden gehouden, #Spinoza's geboortedag

met als thema:
Verlichting, vrijheid van meningsuiting en de grenzen van de emancipatie

Dit jaar is het 350 geleden dat Spinoza’s vriend Adriaan Koerbagh de dood vond door dwangarbeid. Hij was hiertoe door het stadsbestuur veroordeeld op 27 juli 1668 - precies 12 jaar na de ban van Spinoza - omdat hij met de publicatie van Een licht schijnende in duistere plaatsen zijn vrijheid van meningsuiting had opgeëist. Met dit boek meende hij de burgers de middelen te verschaffen zelf te oordelen en zo de macht van  priesters en predikanten te ondermijnen. Al eerder had hij een juridisch woordenboek gepubliceerd, om de bevolking in staat te stellen zichzelf wetten te geven zonder daarvoor van juristen afhankelijk te zijn. Dit streven naar volksverlichting werd al eerder ingezet met de wiskundige Simon Stevin en de jurist Hugo de Groot, die de wetenschap en de wijsbegeerte toegankelijk probeerden te maken voor de gewone burger door niet langer exclusief het Latijn te hanteren. Hun idealen van emancipatie werden pas in de 19e eeuw gerealiseerd door de oprichting van de HBS naast het gymnasium en doordat aan de universiteit niet langer in het Latijn werd gedoceerd.

Hoewel Spinoza in het Theologisch-Politiek Traktaat hartstochtelijk pleit voor een zo ruim mogelijke vrijheid van meningsuiting, is hij minder optimistisch dan zijn vrienden over de mogelijkheden van democratisering van de samenleving. Het lot van Koerbagh en het rampjaar waarin Johan de Wit was afgeslacht door de Haagse bevolking, deden hem beseffen dat ‘het licht van de rede’ maar een beperkte kracht heeft.

Zo’n twintig jaar geleden waren veel mensen optimistisch over de grenzeloze mogelijkheden van het internet: eindelijk zou kennis en wetenschap ter beschikking komen van iedereen. Niet langer zouden elites de toegang tot informatie kunnen controleren en manipuleren. Nu lijkt deze utopie in zijn tegendeel verkeerd: niet alleen kan ons hele bestaan gevolgd worden door de Grote Bedrijven in Silicon Valley, ook vrezen velen dat politici door middel van ‘fake news’ dat inwerkt op de emoties in staat zijn onze rechtsorde te ondermijnen. 

Tijdens deze Spinozadag bekijken we in hoeverre het debat dat Spinoza met zijn vrienden over de mogelijkheden van volksverlichting voerde ook nu nog relevant is.
De dag zal onder leiding staan van Denker des Vaderlands Daan Rovers, met bijdragen van Marleen Stikker en Egbert Dommering.

[Dit deelde de ASK deze week mee in haar nieuwsbrief, zonder dat als locatie Paradiso werd genoemd; maar dat het weer in Paradiso zal zijn, weten we van deze illustratie op de website]